Uniwersytet w Białymstoku         Pracownia  Astronomiczna        Instytut Fizyki  Doświadczalnej

 
Wyposażenie pracowni
Luneta 100/1000
Teleskop "Meniscas 150/2250"
Teleskop "Meade LX200"
Wyposażenie dodatkowe
Kamera CCD "Pictor 416 XTE"
Układ zmiany filtrów "Pictor 616"
Kamera TV "AVC-371"
Sterowanie układem

 
Luneta 100/1000
Zdjęcia
  • Typ obiektywu :          AS apochromat 
  • Średnica obiektywu:   100mm 
  • Ogniskowa obiektywu: 1000mm.
  • Okulary:                    31mm(67°), 40mm, 25mm, 16mm, 10mm (57°), okular spektroskopowy. Okulary  mocowane są w obrotowym uchwycie lub pojedynczo w osi optycznej lunety.
  • Soczewka Barlowa:     1.3x
  • Filtry:                       barwne oraz szare wielostopniowe, filtr do obserwacji Słońca f=63mm 
  • Montaż:                    paralaktyczny z napędem elektrycznym
    •   Posiadamy dwie takie same lunety. Obiektywy, optyczne akcesoria, mechanizmy ogniskujące oraz montaże, zostały zakupione w firmie Carl Zeiss Jena w 1986r.   Aluminiowe tubusy i różnego typu końcówki umożliwiające dołączanie niestandardowego wyposażenia (płyty szklane 9x12, różne typy aparatów fotograficznych) zostały wykonane w warsztatach mechanicznych IFD. Zazwyczaj lunety zakładane są na stałe kolumny stojące na tarasie. Jeśli istnieje potrzeba użycia lunety w  terenie,  wykorzystywany jest firmowy trójnóg.
     
    Strona główna Początek bieżącej strony

     
    Teleskop "Meniscas 150/2250"
    Zdjęcia

       Dysponujemy standardową wersja teleskopu Mieniscas produkowanego niegdyś przez zakłady Carl Zaiss Jena. Teleskop został zakupiony w 1986r.

    • System optyczny:      Maksutowa
    • Średnica lustra:         150mm
    • Ogniskowa teleskopu: 2250mm
    • Okulary:                   31mm (67°), 40mm,25mm,16mm,10mm (57°), okular spektroskopowy. Okulary mocowane są w obrotowym uchwycie lub pojedynczo w osi optycznej teleskopu 
    • Soczewka Barlowa:    1.3x
    • Filtry:                       szare wielostopniowe i barwne, filtr do obserwacji Słońca 63mm. 
    • Montaż:                   paralaktyczny z napędem elektrycznym
      Standardowym wyposażeniem teleskopu jest astrokamera 56/250. Wymaga ona użycia płyt szklanych  9x12cm (pole widzenia 10°x27°). Teleskop ustawiany jest na masywnym, firmowym postumencie, który razem z montażem na stałe jest ustawiony na tarasie.  Mechanika teleskopu została znacznie udoskonalona. Dobudowano podzespół ruchu drobnego w rektascensji - wygodny dostęp, większe przełożenie. W tym samym kierunku, choć w mniejszym zakresie, rozbudowano mechanizm ruchu drobnego w deklinacji. Stworzona została możliwość nakładania na montaż teleskopu dodatkowej lunety 100/1000 lub innych instrumentów optycznych. Teleskop, tak jak luneta, może być używany do fotografowania zarówno na płytach szklanych 9x12cm lub przy użyciu różnego typu aparatów  fotograficznych. 
     
    Strona główna Początek bieżącej strony

     
     Teleskop  "Meade  LX200/12"
    Zdjęcia
    Składniki zestawu standardowego 
  • System optyczny               Schmidt-Cassegrain
  • Średnica wejściowa            305mm (12")
  • Średnica lustra głównego     314mm (12.375")
  • Ogniskowa efektywna         3048mm (120")
  • Światłosiła                        f/10
  • Zdolność rozdzielcza           0.38"
  • Szukacz                           8x50
  • Akcesoria standardowe       2" lustro odchylające wiązkę światła o 90°, okular 26mm 
  • Rozmiary tubusa                350mm (średnica) x 640mm (długość)
  • Ciężar tubusa z montażem   ~50kG
  • Materiały                          Tubus teleskopu jak i widłowy montaż wykonane są z aluminium. 

    • Zakupione elementy spoza zestawu standardowego

  • Reduktor ogniskowej            f/6.3 (ogniskowa efektywna=2000mm)
  • Reduktor ogniskowej            f/3.3 (ogniskowa efektywna=1000mm)
  • Soczewka Barlowa               Apochomat, 2x, 
  • Okular z ruchomym krzyżem   f=9mm (podświetlany)
  • Okular                               f=15mm
  • Zespół do zdalnego ustawiania ostrości 
  • Filtr do obserwacji mgławic 
    •   Informacje szczegółowe>>

      Wszystkie wymienione elementy zakupiono w firmie Meade.  Teleskopy serii LX200 są silnie zautomatyzowane.  Teleskopem można sterować za pośrednictwem ręcznego sterownika lub komputera. Wbudowany software zapewnia dostęp do dużej bazy danych o obiektach. Funkcja "Smart Drive" umożliwia częściową kompensację luzów i niedokładności mechanicznych. Teleskop współpracując z kamerą "Pictor 416 XTE" pozwala na wykonywanie operacji "AutoFocus", "AutoCenter" i "AutoMosaic".  Całość ustawiona jest  paralaktycznie na kolumnie własnej konstrukcji umożliwiającej precyzyjne ustawienie pochylenia i azymutu osi obrotu teleskopu.

     
    Strona główna Początek bieżącej strony

     
    Wyposażenie dodatkowe
       Zarówno lunety jak i każdy z  teleskopów może współpracować z mikrometrem nitkowym lub binokularem. Oba urządzenia zakupiono w zakladach Carl Zeiss Jena. 
       Mikrometr nitkowy wyposażony jest w podświetlacz nitek, kątomierz i trzy okulary: 40mm, 16mm, 10mm. Dokładność pomiaru połozenia nitki 0.005mm (=0.4" dla f=2250mm).
       Binokular jest bardzo przydatny w obserwacjach wizualnych.  Jego użycie zamiast pojedynczego okularu znakomicie podnosi ich jakość.
       W pracowni jest zgromadzonych wiele pomocy dydaktycznych. Część z nich: model sfery nieba, mapa Księzyca oraz efektowne zdjęcia astronomiczne była zakupiona na wystawę "Fizyka i Kosmos" towarzyszącą XXX Zjazdowi Fizyków Polskich, który był zorganizowany przez Białostocki oddział PTF w 2000 roku.
    Strona główna Początek bieżącej strony

     
    Kamera CCD "Pictor 416 XTE"
    Zdjęcia
    Wybrane dane techniczne
    • Typ przetwornika CCD           Kodak KAF-0400 
    • Rozmiary przetwornika CCD    6.90 mm x 4.60 mm 
    • Liczba pikseli                       768 x 512 
    • Wydajność                         85,000 e- 
    • Prąd ciemny                        < 1e- per 5sec @ -20C 
    • Konwersja  A/D                    16 bitów 
    • Zakres jasności                    65536 
    • Chłodzenie                          termoelektryczne
    • Minimalna temperatura          26 C poniżej temp. otoczenia
    • Dokładność chłodzenia          0.1C 
    • Typ migawki                        elektro-mechaniczna 
    • Min.czas  ekspozycji             0.005 sek
    • Zasilanie                            2.0 A @ 12vDC

    Współpraca z teleskopem  "LX200/12" 

    • Funkcja "AutoFocus"             tak
    • Funkcja "AutoCenter"            tak
    • Funkcja "AutoMosaic"            tak
    • Kątowe rozmiary piksela zależą od efektywnej ogniskowej teleskopu
                • 0.6" (f=3000mm - ogniskowa nominalna)
                0.9" (f=2000mm - gdy użyty jest reduktor ogniskowej f/6.3)
                1.8" (f=1000mm - gdy użyty jest reduktor ogniskowej f/3.3)
    • Pole widzenia zależy od efektywnej ogniskowej  teleskopu (soczewki do redukcji ogniskowej) 
                • 7.9'   x 5.2'   (f=3000mm)
                12.4' x 8.3'   (f=2000mm)
                23.6' x 15.8'  (f=1000mm)
    Informacje szczegółowe>>

        Kamera CCD ustawiona jest w osi optycznej teleskopu.  W zależności od położenia ruchomej kamery TV wiązka światła wychodząca z teleskopu pada na matrycę kamery CCD bądź matrycę kamery TV.

        Jak dotychczas układ "LX200/12" z kamerą "Pictor 416" sprawuje się nieżle (zdjęcia próbne).   Natomiast program do obsługi kamery CCD "PictorView 6.45" (i jego kolejne wersje) naszpikowany jest mniej lub bardziej uciążliwymi błędami. 
    Strona główna Początek bieżącej strony

     
    Układ zmiany filtrów "Pictor 616"
    Zdjęcie
      Obrotowa tacza tego podzespołu pozwala na włożenie do sześciu różnych filtrów. Urządzenie sprzęgane jest mechanicznie i elektronicznie z kamerą CCD Pictor 416 XTE.  Sterowanie nim wykonywane jest za pośrednictwem programu "PixelView" sterującego kamerą "Pictor 416". Informacje szczegółowe >>
     
    Strona główna Początek bieżącej strony

     
    Kamera TV "AVC-371"
    Zdjęcie
    Dane techniczne
    • Typ przetwornika:                1/3" SONY CCD
    • Liczba pikseli:                      500(H) x 582(V) <CCIR>
    • Rozdzielczość:                     570 linii TV
    • Czułość:                             0.03lux /F2.0
    • Współczynnik S/N:               >48dB
    • Elektroniczna migawka(AES): 1/50 - 1/100 000 auto
    • Zasilanie:                            12V DC
    • Pobór prądu:                       110 mA
    • Temperatura pracy               -10o do +50o
    • Wymiary:                            56 x 52 x 95 mm 
       Kamera ta umieszczona jest w urządzeniu (własny projekt i wykonanie) które umożliwia jej ruch w kierunku prostopadłym do optycznej osi teleskopu. Dzięki temu urządzeniu oraz zespołowi "Tracker III" (ruchome lustro) możliwe jest zamienne korzystanie z tej samej wiązki światła przez kamerę TV i kamerę "Pictor 416 XTE".  Sterowanie położeniem kamery (wybór aktywnego lub pasywnego położenia kamery TV) odbywa się za pośrednictwem komputera poprzez łącze równoległe.
     
    Strona główna Początek bieżącej strony

     
    Sterowanie układem kopuła-teleskop-kamery
    Schemat połączeń

    Sterowanie położeniem kopuły

       Położeniem kopuły można sterować zarówno z jej wnętrza  jak i za pośrednictwem komputera. Sterowanie komputerowe dokonywane jest poprzez łącze LPT. Niezbędny do tego układ elektroniczny i program komputerowy  wykonano we  własnym zakresie. Zapewniona jest możliwość automatycznego ustawienia kopuły na wybrany obiekt jak i automatycznego śledzenia za obiektem. Połozenie kopuły kontrolowane jest z dokładnością 1°. 

    Sterowanie położeniem teleskopu "LX200/12"

       Teleskop LX200 wyposażony jest w ręczny wielofunkcyjny sterownik. Jest on wykorzystywany podczas pracy w kopule. Konstrukcja teleskopu dopuszcza możliwość sterowania nim za pośrednictwem komputera. Do spełniania tego zadania wykorzystywany jest program "Astronomer Control Panel". Program ten udostępnia prawie wszystkie funkcje oferowane przez sterownik ręczny. Wielką zaletą tego programu jest niezawodność i możliwość sprzęgania go z mapą nieba ("The Sky").  Na mapie widoczna jest ikona wskazująca aktualne położenie teleskopu.
     
    Sterowanie położeniem kamery TV "AVC-371"
       Podczas obserwacji prowadzonych za pośrednictwem komputera funkcję oka może pełnić kamera TV (ciagła orientacja w położeniu teleskopu na niebie, kadrowanie obrazu, wstępne ustawienie ostrości). Wyświetlanie obrazu umożliwia karta rozszerzenia PV-BT878p.+W/FM i program "PixelView". Zmianę położenia kamery TV  umożliwia elektro-mechaniczny zespół wykonany w warsztatach IFD (projekt własny). Sterowanie położeniem kamery odbywa się za poprzez łącze LPT za pośrednictwem własnego programu .

    Sterowanie kamerą CCD "Pictor 416 XTE"

       Do sterowania kamerą wykorzystywane są dwa szeregowe łącza komputera. Połączenie z  kamerą umożliwia sterowanie funkcjami kamery, transmisja obrazu.  Połączenie z  teleskopem umożliwia wykonywanie poleceń "AutoFocus", "AutoCenter" i "AutoMosaic".  Sterowanie odbywa się za pośrednictwem firmowego programu "PictorView 7".  Niestety zarówno  wersja programu dostarczona z kamerą ("PictorView 6.13") jak i jego kolejne sieciowe aktualizacje zawierają wiele uciążliwych błędów a minimalną temperaturę chłodzenia ograniczono do -26°.
     
    Strona główna Początek bieżącej strony