Ani przed pierwszą wojną światową, ani w czasie międzywojnia nie podejmowano prób utworzenia w Białymstoku wyższej uczelni. Młodzież białostocka odbywała studia najczęściej na Uniwersytecie Wileńskim lub na Uniwersytecie Warszawskim.
Prace koncepcyjne i przygotowawcze do powołania Akademii Medycznej w Białymstoku zostały podjęte w początkach 1948 roku. Ich inicjatorem był dr Jerzy Sztachelski ówczesny Minister Zdrowia. Akademię powołano mocą rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 lutego 1950 roku. Akademia Medyczna w Białymstoku była dziesiątą uczelnią medyczną w Polsce, a jej wydział lekarski był pięćsetnym na świecie. Powołanie uczelni dało blask leżącemu w gruzach miastu i wstępującemu na nowe ścieżki przeznaczenia społeczeństwu. Siedzibą Akademii stał się przekazany przez Wojewodę Białostockiego Juliana Horodeckiego Pałac Branickich. Uczelnia otrzymała równocześnie przyległy gmach byłego Seminarium Nauczycielskiego, noszący odtąd nazwę Collegium Primum, oraz pomniejsze budynki. Stało się zadość odwiecznej tradycji obdarowywania wyższych uczelni tym co miasto posiada najcenniejsze, mając na względzie dobra nauki, młodzieży, społeczeństwa. W wymienionych obiektach zlokalizowano rektorat i pierwsze zakłady nauk podstawowych. Pierwszym rektorem Uczelni został profesor Tadeusz Kielanowski. W dniu 2 października 1950 roku odbyła się pierwsza inauguracja roku akademickiego. W 1951 roku Uczelni odbyły się pierwsze obrony prac doktorskich. W roku 1953 oddany został do użytku Dom Studenta Nr 1. W roku 1954 oddano do użytku gmach zakładów teoretycznych Collegium Universum. W międzyczasie powołano kliniki reprezentujące wszystkie główne specjalności lekarskie, które lokalizowano na bazie istniejących szpitali, głównie Wojewódzkiego Szpitala im. J. Śniadeckiego. W roku 1955 uczelnia udokumentowała ukończenie swej organizacji wydaniem pierwszych dyplomów lekarskich. O roku 1955 zaczyna wychodzić czasopismo naukowe Roczniki Akademii Medycznej w Białymstoku. Po zakończeniu okresu organizacyjnego obejmującego lata 1950-1955 Uczelnia posiadała 28 zakładów nauk podstawowych i klinik, zatrudniała 2 profesorów zwyczajnych, 3 profesorów nadzwyczajnych, 7 docentów habilitowanych, 8 docentów kontraktowych i 7 zastępców profesora. W roku 1962 oddano do użytku Państwowy Szpital Kliniczny. W roku 1968 został powołany Oddział Stomatologii. W roku 1977 utworzono Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Analityki Medycznej. W roku 1980 ukończono budowę Domu Studenta Nr 2. W 1982 roku oddano do użytku gmach Zakładu Anatomii Patologicznej i Medycyny Sądowej. W roku 1987 został powołany na Wydziale Farmacji kierunek farmacji aptecznej. W 1988 roku oddano do użytku Dziecięcy Szpital Kliniczny. W roku 1999 powołany został Oddział Pielęgniarstwa. W tym samym roku Uczelnia wzbogaciła się o sześciokondygnacyjny Budynek Diagnostyczno-Laboratoryjny.
Obecnie w Uczelni funkcjonują 2 wydziały i 3 oddziały, nauczanie realizują: 2 instytuty, 4 katedry, 44 zakłady nauk podstawowych, 40 klinik, 6 samodzielnych pracowni, 1 zespół nauczania klinicznego, 4 studia i Biblioteka Naukowa. Uczelnia zatrudnia w pełnym wymiarze: 52 profesorów tytularnych (w tym 22 profesorów zwyczajnych), 67 doktorów habilitowanych (i 6 w niepełnym wymiarze zatrudnienia), 172 adiunktów, 82 wykładowców i st. wykładowców oraz 245 asystentów. Reprezentują oni nieomal wszystkie specjalności nauk lekarskich, stomatologii, farmacji i analityki medycznej. Ponad 90% obecnie zatrudnionych profesorów i doktorów habilitowanych to wychowankowie Uczelni. W Białostockiej Akademii Medycznej tytuł naukowy profesora uzyskało 111, stopień naukowy doktora habilitowanego 199, stopień dr n. med. 1334, a stopień dr n. przyr. 54 osoby. Uczelnia nadała 27 osobistościom ze świata nauki i polityki tytuł doctor honoris causa: 17 z kraju i 10 z zagranicy. Dyplomy lekarza uzyskało 9270, lekarza dentysty 1716, magistra analityki medycznej 613 i magistra farmacji 306 absolwentów.
Aktualnie studiuje na Wydziale Lekarskim 913, na
Oddziale Stomatologii 448, na Oddziale Analityki Medycznej 242 i na kierunku
farmacja apteczna 341 studentów. Na Oddział Pielęgniarstwa zostało przyjętych
89 osób. Łączna liczba studiujących wynosi 2033.