Pomiar predkosci dzwieku z wykorzystanie multimedialnego Komputera PC

Autorzy : Paweł Trzciński, Szymon Korejwo, Marek Borowik.

Falę stojącą możemy potraktować jako wynik interferencji dwóch fal biegnących z przeciwnymi zwrotami (F1(x,t)  i  (F2(x,t)). Możemy to wykazać poprzez zsumowanie fali F(x,t) , danej wzorem

(1)   F1 (x,t)=A sin (2Pi(x/lambda - t/T))
i fali F(x,t), danej wzorem
(2)  F2 (x,t)=A sinI(2Pi(x/lambda + t/T)).
Wykorzystamy przy tym związek
sin(alpha) + sin(beta) = 2 sin[(alpha + beta)/2] cos [(alpha - beta)/2]
Dodając wzór 1 do wzoru 2 dostajemy:
 
(3)  F(x,t) = A sin(2Pi(x/lambda - t/T))  + A sin(2Pi(x/lambda + t/T)) =
    = 2A sin(2Pix/lambda ) cos(2Pit/T).
    Wielkości lambda i T, występujące we wzorze 3 są tymi samymi wielkościami, które występują we wzorach 1 i 2. A więc związek pomiędzy lambda i v dla fal biegnących i fal stojących musi być taki sam.
    Nasz pomiar opiera się na zbadaniu długości stojącej fali dźwiękowej o ustalonej częstotliwości, dzięki czemu ze wzoru
(4)  v=f*lambda
możemy w bardzo prosty sposób wyliczyć prędkość rozchodzenia się fali dźwiękowej w powietrzu.
    Do pomiaru wykorzystujemy komputer wraz z mikrofonem, zestawem głośników oraz typową kartą dźwiękową.
 

    Za pomocą programu Cool Edit Pro możemy przy użyciu  mikrofonu odczytać wartość chwilowego natężenia dźwięku. Przy pomocy programu FX generujemy falę o znanej częstotliwości. Najmniejsze natężenie dźwięku występuje w węźle fali stojącej. Przesuwając mikrofon między dwoma naprzeciw siebie ustawionymi źródłami fali akustycznej (głośnikami) o częstotliwości f odnajdujemy odległość między dwoma kolejnymi węzłami. Odległość ta jest połówką długości fali. Podstawiając wartość lambda i f  do wzoru 4 otrzymujemy wartość prędkości dźwięku.

Przykładowe pomiary :
 f = 1500 Hz -  lambda = 21 cm  ? v ? 315 m/s
f = 2000 Hz -  lambda = 16,5 cm  ? v ? 330 m/s
f = 1000 Hz -  lambda = 32 cm  ? v ? 320 m/s

Vśr  =  321,6 m/s

Programy użyte w dowiadczeniu można odnaleźć w internecie pod adresami :

Cool Edit Pro - ftp://ftp.syntrillium.com/pub/cep/cep11dmo.exe
FX - ftp://ftp.fh-wiesbaden.de/pub/win/win95/sounds/fx15.zip
Korzystano z książki Jerzego Gintera "FIZYKA III".